یکی از رایج ترین چالش ها در ترجمه متون ، بخصوص متون ادبی و تاریخی، ترجمه کنایه ها، ضرب المثل هاو عباراتی است که در قالب حکایت کوتاه بیان میگردد. ترجمه این دست از عبارات ریشه در فرهنگ و پیشینه ی ادبی آن زبان دارد. طبیعتاَ ترجمه کلمه به کلمه یا تحت اللفظی آن، کاری عبث و گاه خنده دار خواهد بود. پس چه باید کرد؟ برای مترجمینی که زبان ماردی شان غیرلاتین یا غیرانگلیسی است، چگونه ضرب المثل های انگلیسی را ترجمه کنیم؟ آیا بایستی حتماً به فرهنگ زبان مقصد تسلط داشت؟
برای دستیابی به پاسخ های این سوالات با ما همراه باشید . . .
ضرب المثل ها ، عباراتی مشهور هستند که برخی از چیزها را با استفاده از مثال ها و شکل های مختلفی از سخن، بیان میکنند. بسیاری از ما آنها را دوست داریم چرا که گوگل ترنسلیت هرگز قادر به مقابله با آنها نخواهد بود. ضرب المثل ها هنوز هم بصورت گستره به ارتباطات انسانی تعلق دارند. اما زیبایی آنها در همین محدودیتشان میباشد: آنها عبارات یا بیانی از هر فرهنگ هستند که بعضا برای یک منطقه یا شهری خاص بکار میروند. آنها ریشه در فرهنگ دارند. به همین دلیل است که واکاوی آنها در یک مفهوم دیگر مشکل است. چرا که مترجم نیاز به یافتن منابع فرهنگی دیگری دارد. به عنوان یک انسان شناس، علاقه ی زیادی به ضرب المثل ها داریم اما به عنوان یک مترجم، ضرب المثل ها گاهی همانند استخوانی است که در گلو گیر کرده باشد یا همانند خاری در چشم و یا بهتربگویم، اعصاب خرد کن هستند!
یعنی : استخوانی که در گلو گیر کرده باشد ، خاری در چشم ، اعصاب خرد کن
پس چگونه ضرب المثل انگلیسی را ترجمه کنیم؟ با توجه به تجربیات سان تایپ، یکی از دقیق ترین لیست های استراتژی های رایج در ترجمه ضرب المثل ها میتواند در کتاب
In Other Words: A Coursebook on Translation
نوشته ی مونا بیکر (Mona Baker) مورد بررسی قرار گیرد.
بر این باوریم که اگر دانشجویی هستید که دوره ی ترجمه را در دانشگاه می گذرانید، بایستی این کتاب را مطالعه کنید. با اینکه این کتاب یکی از برنامه های ترجمه در بیشتر دانشگاه ها میباشد. این کتاب، تمامی بخش های مختلف را در مورد تکنیک های ترجمه جمع آوری کرده و آنها را به روشی ساختارمند سازمان دهی نموده است. بنابراین میتوانید با یک لیست سازمان یافته و نظام مند کار کنید و بهترین استراتژی را برای هر موقعیت برگزینید. اگر نیاز به پاسخ سریعتری برای استراتژی مورد نیاز جهت استفاده در ترجمه ضرب المثل ها دارید، کافیست مستقیماً به صفحه ۷۵ این کتاب بروید! تحت عنوان ترجمه ی ضرب المثل ها: استراتژی ها!
“The translation of idioms: strategies”
این کتاب ، استراتژی هایی را برای مقابله با انواع دیگر واژگان غیرمعادل مطرح میکند نظیر غیرمعغادل در سطح کلمه، بیش از سطح کلمه، غیرمعادل های گرامری و غیره . . .
اینها چندین تکنیک مرسومی هستند که میتوانید برای ترجمه ی یک ضرب المثل بکار بگیرید:
- سعی کنید یک ضرب المثل را در زبان هدف بیابید. (فقط یادآوری میکنیم که زبان هدف یا همان TL ، همان زبانی است که شما متن خود را بدان ترجمه میکنید – مثلا اگر متنی را از انگلیسی به فارسی ترجمه میکنید، زبان هدف فارسی خواهد بود.). پس سعی کنید ضرب المثلی را در زبان هدف بیابید که از واژگان مشابه و ساختار مشابهی استفاده کرده باشد. این ساختار معنای دقیق تری خواهد داشت. دقت کنید این روش، آخرین راه حل ممکن است اما اغلب از این روش چیزی دست شما را نخواهد گرفت!
- سعی کنید ضرب المثلی در زبان هدف بیابید که از واژگان متفاوتی استفاده میکند. اما ساختار و معنای دقیق تر و مشابه تری داشته باشد.
۳٫ سعی کنید ضرب المثلی در زبان هدف بیابید که لغات و ساختار متفاوتی داشته باشد. اما معنای مشابه تری هم به همراه داشته باشد.
۴٫ سعی کنید ضرب المثلی در زبان هدف بیابید که لغات متفاوت، ساختار متفاوت و معنای اندکی متفاوت داشته باشد و ضرب المثل را با عبارتی کوتاه تکمیل کند!
به جدول زیر توجه کنید:
| English | Italian |
| It’s a pain in the neck | È una spina nel fianco |
| A leopard can’t change its spots | Il lupo perde il pelo ma non il vizio |
| A slap on the wrist | Un colpo basso |
| All bark and no bite | Can che abbaia non morde |
به جدول بالا دقت کنید!
چگونه این ضرب المثل ها را یافتیم؟ تنها راه حل واقعی، پرسیدن از یک فرد native (فردی که زبان مادری اش، زبان هدف شماست) میباشد. سعی نکنید که از ابزار ترجمه ی ماشینی استفاده کنید! نتایج خنده دار و بعضا شرم آور خواهند بود.
اگر یک مترجم ایتالیایی هستید که با متنی انگلیسی به ایتالیایی کار میکنید و با یک ضرب المثل انگلیسی برخورده اید، میتوانید معنای آنرا با روش های فوق الذکر و یا نهایتاً با جستجو در اینترنت و با استفاده از منابع رایگان زیر بیابید:
http://www.usingenglish.com/reference/idioms/
http://idioms.thefreedictionary.com/
زمانیکه معنای ضرب المثل را یافتید، وقت آن است که ضرب المثلی مشابه را به ایتالیایی معادل سازی کنید. یادتان نرود! بهترین منابع بکر و بی نظیر ضرب المثل ها، مادربزرگ ها میباشند!
در ادامه ی این مطلب آموزشی به بررسی سایر بخش های تکنیک ترجمه میپردازیم. پس با ما همراه باشید . . .
اگر هنوز مترجم ماهری نشده اید
اگر فرصت ترجمه سفارشات خود را ندارید ، نگران نباشید!
میتوانید از با کیفیت ترین خدمات ترجمه در تنها دارالترجمه تخصصی و آنلاین کشور با تعرفه دانشجویی بهره ببرید.
سفارشات خود را به ما بسپارید.
Comments are closed.